5 nhóm thuốc kháng sinh nếu lạm dụng sẽ gây rối loạn tâm thần

1. Nhóm fluoroquinolon

Fluoroquinolon là thuốc được dùng điều trị các nhiễm khuẩn về đường tiết niệu, bệnh lây qua đường tình dục, lậu, nhiễm khuẩn tiêu hóa, hô hấp, nhiễm khuẩn xương và mô mềm... Các fluoroquinolon thường dùng như: moxifloxacin, delafloxacin,ciprofloxacin, gemifloxacin, levofloxacin, ofloxacin...

Trong quá trình sử dụng, một số bất lợi của thuốc được bộc lộ trong đó có tác dụng phụ về sức khỏe tâm thần. Các tác dụng phụ bất lợi này bao gồm: Rối loạn chú ý, mất phương hướng, kích động, căng thẳng, suy giảm trí nhớ và mê sảng... ồm: Rối loạn chú ý, mất phương hướng, kích động, căng th

Nhóm thuốc kháng sinh fluoroquinolon dễ gây ra các rối loạn tâm thần

 Do nguy cơ độc tính trên thần kinh trung ương, FDA khuyến cáo cần thận trọng khi sử dụng thuốc nhóm fluoroquinolon để điều trị nhiễm khuẩn thông thường. Chỉ dùng khi thật cần thiết và khi không có thuốc khác thay thế.

2. Nhóm betalactam

Các thuốc nhóm betalactam gây thay đổi trạng thái tâm thần không giống nhau. Độc tính thần kinh thường gặp với các betalactam có nhiều chuỗi bên hơn do gắn kết với thụ thể GABA tăng.

Điều này giải thích tại sao meropenem ít tác dụng phụ trên thần kinh hơn so với imipenem, vì thuốc này có nhiều chuỗi bên hơn. Sự khác biệt về độc tính thần kinh định hướng việc lựa chọn thuốc điều trị cho bệnh nhân có nguy cơ ngộ độc thần kinh (như có rối loạn co giật).

3. Nhóm oxazolidinon điều trị các nhiễm khuẩn nặng 

Trong nhóm kháng sinh oxazolidinon cần lưu ý tới thuốc linezolid. Do thuốc này ức chế enzym monoamin oxidase A và B nên dùng chung với thuốc làm tăng serotonin có thể dẫn đến hội chứng serotonin và tác dụng bất lợi khác trên thần kinh. Các triệu chứng do hội chứng serotonin thay đổi từ run cho đến trạng thái tâm thần thay đổi, hôn mê hoặc tử vong. 

4. Thuốc kháng nấm nhóm azol

Trong các thuốc kháng nấm nhóm azol, voriconazol có liên quan đặc biệt đến độc tính thần kinh. Những báo cáo cho thấy 20 - 33% bệnh nhân dùng voriconazol gặp phải tác dụng phụ dẫn đến nguy cơ ngộ độc trên hệ thần kinh trung ương.

Voriconazol có liên quan đặc biệt đến độc tính thần kinh

5. Thuốc kháng virus (oseltamivir)

Tác dụng phụ trên thần kinh gây ra rối loạn tâm thần ở nhóm thuốc này thường xảy ra với trẻ em và trẻ vị thành niên.

Một nghiên cứu cho thấy 18% học sinh dùng oseltamivir dự phòng có tác dụng phụ trên thần kinh từ nhẹ, trung bình đến nặng và hầu hết các triệu chứng này được cải thiện sau khi ngưng dùng thuốc.

Cần làm gì để dự phòng rối loạn tâm thần do thuốc kháng sinh

Để phòng ngừa phản ứng có hại đối với sức khỏe tâm thần đòi hỏi phải có sự lựa chọn và sử dụng thuốc thận trọng, bác sĩ cần tư vấn cho bệnh nhân, đánh giá nguy cơ phản ứng có hại thần kinh trên lâm sàng, theo dõi sát bệnh nhân để sớm phát hiện triệu chứng, dấu hiệu bất thường.

Nếu nghi ngờ kháng sinh làm thay đổi trạng thái tâm thần, có thể điều trị bằng cách giảm liều, thay thế hoặc ngưng dùng thuốc.

TƯ VẤN ĐIỀU TRỊ BỆNH TÂM THẦN, HOANG TƯỞNG

0378 041 262

(Lang y Bùi Thị Hạnh: Khu Đồng Mát, Phường Tân An, Thị Xã Quảng Yên, Tỉnh Quảng Ninh)

0913 82 60 68

(10/1/2A đường số 26, Khu phố 7, Phường Linh Đông, Quận Thủ Đức, tp. HCM)